Zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem oraz ustalenie jest dosyć powszechnym zagadnieniem. Dzieje się to przede wszystkim, kiedy rodzice dziecka rozwodzą się i należy ustalić, w jaki sposób będzie wyglądało utrzymywanie kontaktów z dzieckiem, w tym bezpośrednie porozumiewanie. Niezależnie od tego, komu władza rodzicielska jest przyznawana, ustalenie i zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem zapewnia możliwość ich zachowania.
Z naszego artykułu dowiesz się najważniejszych informacji w tym temacie i dowiesz się m.in., czy postanowienie o zabezpieczeniu jest natychmiast wykonalne. Zachęcamy do zapoznania się z resztą wpisu!
Zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem to środek doraźny, który umożliwia nawiązanie lub utrzymanie kontaktów pomiędzy dzieckiem a członkiem rodziny. Ma on na celu podtrzymanie więzi pomiędzy dzieckiem a członkiem rodziny w sytuacjach, gdy rodzice mieszkają osobno i nie potrafią porozumieć się w kwestii kontaktów z dzieckiem. Zabezpieczenie kontaktów jest szczególnie ważne w okresie trwania postępowania sądowego, aby dziecko nie utraciło kontaktu z jednym z rodziców.
Jest to rozwiązanie tymczasowe, które ma na celu ochronę dobra dziecka i zapewnienie mu stabilności emocjonalnej. Podstawa prawna do zabezpieczenia i ustalenia kontaktów znajduje się w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. W artykule 113. tego kodeksu znajduje się zapis:
Art. 113. [Prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów]
§ 1. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.
§ 2. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Wyraźnie jest tu określone, że kontakty z dzieckiem są nie tylko prawem, ale i obowiązkiem. Widzenie z dzieckiem może odbywać się nawet wtedy, gdy rodzic przebywa w zakładzie karnym. Kontakty z dzieckiem przejawiają się przede wszystkim w bezpośrednich kontaktach, ale też poprzez korespondencje, czy też komunikację za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Artykuł ten podkreśla, że prawo do kontaktów z dzieckiem jest niezależne od władzy rodzicielskiej. Oznacza to, że nawet w przypadku jej ograniczenia lub pozbawienia, rodzic nadal ma prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów z dzieckiem, chyba że sąd postanowi inaczej, kierując się dobrem dziecka. W praktyce oznacza to, że rodzice powinni aktywnie uczestniczyć w życiu dziecka, dbając o regularne i jakościowe kontakty, które wspierają jego rozwój emocjonalny i psychiczny.
Wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem może złożyć każdy z rodziców, dziadkowie, rodzeństwo lub nawet osoba niespokrewniona, jeżeli wykaże, że będzie to zgodne z dobrem dziecka. Wniosek musi być dobrze uzasadniony, wskazując, dlaczego udzielenie zabezpieczenia jest konieczne. Można go złożyć przed wszczęciem postępowania lub już podczas jego trwania. W praktyce oznacza to, że taki wniosek może być złożony razem z innymi pismami procesowymi, takimi jak pozew o rozwód czy wniosek o ustalenie kontaktów. Ważne jest, aby wniosek zawierał szczegółowe informacje na temat sytuacji dziecka i relacji z rodzicem, który wnioskuje o zabezpieczenie kontaktów.
Postanowienie o zabezpieczeniu kontaktów z dzieckiem ma charakter tymczasowy i może być zmieniane nawet kilkukrotnie w trakcie trwania postępowania. Obowiązuje ono maksymalnie do prawomocnego zakończenia sprawy. Jeśli w trakcie postępowania dojdzie do istotnej zmiany okoliczności, można złożyć wniosek o zmianę zabezpieczenia. Sąd, biorąc pod uwagę dobro dziecka, może dostosować postanowienie do nowych warunków. Ważne jest, aby pamiętać, że zabezpieczenie kontaktów nie przesądza o ostatecznym rozstrzygnięciu sprawy, a jedynie ma na celu tymczasowe uregulowanie kontaktów z dzieckiem.
W praktyce zabezpieczenia kontaktów z dzieckiem mogą przybierać różne formy, w zależności od okoliczności sprawy, wieku dziecka i relacji między rodzicami. Mogą to być spotkania w miejscu zamieszkania dziecka, spotkania w miejscu zamieszkania rodzica, spotkania w obecności kuratora, a także rozmowy telefoniczne czy wideokonferencje. Sąd może również określić szczegółowe warunki takich spotkań, np. w jakie dni i godziny mają się odbywać, oraz czy inne osoby, takie jak drugi rodzic, mają być przy tym obecne. Wszystko to ma na celu zapewnienie, że kontakty z dzieckiem będą odbywać się w sposób bezpieczny i zgodny z jego dobrem.
Przeczytaj także: Alimenty na dorosłe dziecko – czy trzeba je płacić?
Postanowienie sądu o zabezpieczeniu kontaktów z dzieckiem jest natychmiast wykonalne. Oznacza to, że nawet jeśli jedna ze stron wniesie zażalenie na to postanowienie, nie wstrzymuje to jego realizacji. Sąd, po przeprowadzeniu pierwszej rozprawy, orzeka w przedmiocie zabezpieczenia kontaktów, co jest regulowane przez przepisy kodeksu postępowania cywilnego. W praktyce oznacza to, że rodzic, który uzyskał zabezpieczenie, może natychmiast przystąpić do realizacji ustalonych kontaktów z dzieckiem. Ważne jest, aby zabezpieczenie to było zgodne z dobrem dziecka, co sąd zawsze bierze pod uwagę przy wydawaniu takiego postanowienia.
Bardzo ważnym aspektem tego tematu, jest fakt, że zabezpieczenie kontaktów jest niezależne od wykonywania władzy rodzicielskiej. To znaczy, że prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem ma również rodzic, którego władza rodzicielska jest ograniczona.
Należy jednak pamiętać, że w niektórych sytuacjach rodzic nie chce, aby jego były małżonek utrzymywał kontakt z dzieckiem. W takim przypadku często podejmuje się sprawy o utrudnianie kontaktów z dzieckiem. Może dojść także do porwania rodzicielskiego.
To, jak będzie wyglądało uregulowanie kontaktów z dzieckiem, zależy między innymi od wieku, w jakim jest dziecko, jaki jest stan jego zdrowia i rozwoju psychofizycznego. Jakie są sposoby na ustalenie kontaktów z dzieckiem? Może to nastąpić poprzez:
To, jakie warunki będą obowiązywać przy ustalaniu kontaktów z dzieckiem, jest uzależnione od wielu czynników. Również od tego, jak wygląda sytuacja faktyczna i prawna obojga rodziców, a także dziecka.
Jak już wspominaliśmy, najczęściej z takim tematem spotykamy się, kiedy dochodzi do rozwodu lub rozstania rodziców. Biorąc pod uwagę fakt, że sprawy rozwodowe mogą ciągnąć się latami, zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem może być konieczne, zwłaszcza kiedy jeden z rodziców je utrudnia.
Należy mieć jednak na uwadze przede wszystkim dobro i spełnienie potrzeb dziecka – tak, by jak najmniej odczuło konflikt i rozstanie rodziców. Dlatego przed rozwodem lub w trakcie, należy jak najlepiej przemyśleć, w jaki sposób rozstrzygnąć ten konflikt. Sąd rozwodowy rozstrzyga ustalenie formy kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Jest to obowiązkowy aspekt do rozstrzygnięcia w sądzie, a kontakty z dzieckiem są regulowane w wyroku rozwodowym.
Zobacz też, jak wygląda egzekucja alimentów z zagranicy.
Podczas postępowania o ustalenie kontaktów z dzieckiem, dochodzi do wyznaczenia kontaktów przez sąd. To oznacza, że sąd decyduje o tym, w jaki sposób powinny wyglądać spotkania z drugim rodzicem. Mogą to być bardzo dokładne określenia, np. w jakie dni i w jakich godzinach kontakt powinien się odbywać, ale również w jakim miejscu (poza miejscem zamieszkania dziecka) i czy inne osoby, np. drugi rodzic, mają być również przy tym obecne. Ważne będą też informacje o sposobie odbioru i odprowadzenia z i do miejsca zamieszkania dziecka. Należy także uregulować kontakty z dzieckiem w czasie wakacji, ferii, a także dni świątecznych.
Do ustalenia kontaktów, które są odpowiednie dla dziecka, sąd musi przeprowadzić postępowanie dowodowe i przesłuchanie obojga rodziców. Czasami konieczne może okazać się również przesłuchanie dziecka, a w takim wypadku jego rozsądne życzenia, co do odbywania kontaktów, zostaną wzięte pod uwagę. Sąd może również zlecić dowód z opinii biegłych psychologów. W takim wypadku, poprzez obserwację rodziców i dziecka, badają oni, w jaki sposób kształtują się relacje między nimi.
Przeczytaj również artykuł: Odebranie praw rodzicielskich – jakie są argumenty do odebrania praw rodzicielskich?
Nie ma odgórnego ustalenia w kwestii kontaktów z dzieckiem. Najważniejsze jest, aby wziąć pod uwagę wszystkie istotne czynniki. Szczególną uwagę należy zwrócić na:
Jak już wspomniano wyżej, rodzic ma prawo i obowiązek do kontaktów z dzieckiem. Z tego powodu, nie może on odmówić kontaktów. Oznaczałoby to, że niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z ustaleń sądu.
W sytuacji braku realizacji wykonywania kontaktów przez rodzica może zostać on narażony na poniesienie kosztów. Chodzi o koszty poniesione przez opiekującego się rodzica, przy przygotowaniu kontaktów. Kodeks postępowania cywilnego zawiera zapis:
Art. 598 [17]. Postanowienie o zwrocie wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu]
§ 1. Jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu, w tym kosztów, o których mowa w art. 5821 § 2 pkt 1.
Zgodnie z kodeksową regulacją, może być to zwrot kosztów. Przykładowo za koszty podróży i pobytu dziecka, a także powrót do miejsca stałego pobytu.
Zobacz też artykuł: Rozdzielność majątkowa a rozwód – czy rozdzielność majątkowa przed rozwodem jest możliwa?
