Pozew o zaprzeczenie ojcostwa – podstawowe informacje

W polskim prawie istnieje domniemanie prawne, na podstawie którego domniemywa się, że ojcem dziecka jest mąż matki. Oczywiście nie zawsze domniemanie takie jest zgodne z prawdą. Jeżeli w akcie urodzenia dziecka jako ojciec został wpisany mężczyzna, który nie jest nim w rzeczywistości, może się okazać, że pozew o zaprzeczenie ojcostwa będzie koniecznością, ponieważ domniemanie może zostać obalone wyłącznie na skutek powództwa.

Zaprzeczenie ojcostwa to udowodnienie, że osoba prawnie uznana za ojca dziecka, nie jest nim w rzeczywistości. Domniemanie dotyczące ojcostwa męża matki funkcjonuje, jeśli narodziny dziecka miały miejsce przed upływem 300 dni od unieważnienia małżeństwa. Domniemania nie stosuje się jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji. Możliwa jest jednak sytuacja, w której matka po unieważnieniu jednego małżeństwa, wyjdzie za mąż drugi raz. W takich okolicznościach domniemywa się, że dziecko pochodzi z drugiego małżeństwa. Domniemanie dotyczące ojcostwa można obalić. Możliwość wytoczenia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa ma matka dziecka, mąż matki, a także dziecko po uzyskaniu pełnoletności.

Pozew o zaprzeczenie ojcostwa należy wnieść do sądu rejonowego. Stanowi to wyjątek od zasady dotyczącej dochodzenia praw niemajątkowych przed sądami okręgowymi. Sąd właściwy miejscowo to natomiast sąd miejsca zamieszkania pozwanego. Jeżeli określenie miejsca zamieszkania pozwanego jest niemożliwe, sądem właściwym jest sąd miejsca zamieszkania powoda. Sprawy dotyczące zaprzeczenia ojcostwa prowadzi Wydział Rodzinny Sądu Rejonowego, który właściwy jest dla miejsca zamieszkania osoby, która wnosi pozew.

Pozew o zaprzeczenie ojcostwa — kto może z nim wystąpić?

Kwestie takie jak zaprzeczenie ojcostwa reguluje prawo rodzinne. Przepisy jego dotyczące zawarto w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Znajdują się one w artykułach 62,69 oraz 70. Obecnie dopuszczalne jest zaprzeczenie ojcostwa również po śmierci dziecka. Terminy dotyczące wniesienia powództwa różnią się, w zależności od tego, kto je wnosi. Jeśli powództwo zamierza wnieść mąż matki, ma na to 6 miesięcy liczonych od dnia, kiedy dowiedział się o narodzinach dziecka. Termin ten jest taki sam, jeśli powództwo zamierza wnieść matka dziecka. Jeśli to mężczyzna zamierza zaprzeczyć ojcostwu, to na nim spoczywa ciężar dowodowy. Oznacza to, że musi on udowodnić, że nie jest ojcem dziecka. W przypadku gdy mężczyzna wytoczy powództwo, pozwanymi są żona oraz dziecko. Jeżeli natomiast matka dziecka nie żyje, powództwo wytacza się tylko przeciwko dziecku.

W sytuacji, gdy matka chce wnieść pozew o zaprzeczenie ojcostwa, wytaczany jest on przeciwko ojcu i dziecku. Jeśli pozew o zaprzeczenie ojcostwa zamierza natomiast wnieść dziecko, ma na to 3 lata od daty uzyskania pełnoletności. Oznacza to, że może ono złożyć pozew nie później niż przed ukończeniem 21. roku życia. W przypadku matki, męża matki oraz dziecka, podanych terminów nie można przekroczyć. Podjęcie odpowiednich działań w miarę możliwości jak najszybciej jest zatem niezwykle istotne.

Jeśli to dziecko wnosi pozew, powództwo powinno być wytoczone przeciwko mężowi matki oraz matce. Jeśli nie żyje matka, w takim przypadku powództwo wytacza się przeciwko jej mężowi. Jeżeli natomiast nie żyje mąż matki, powództwo wytacza się przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Osobą, która również może wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, jest prokurator. Nie musi on przestrzegać terminów do wytoczenia powództwa, które obowiązują w przypadku wniesienia pozwu przez matkę, męża matki czy dziecko. Prokurator może zatem wytoczyć powództwo w każdym czasie. Jednocześnie nie ma on obowiązku podjęcia czynności w sprawie.

Zaczerpnij również informacji o rozwodzie i sprawach rozwodowych.

Kiedy zaprzeczenie ojcostwa nie jest możliwe?

Istnieją jednak sytuacje, kiedy to pozew o zaprzeczenie ojcostwa nie jest możliwy. Zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalne w stosunku do pełnoletniego dziecka. Nie można wnieść go również w sytuacji, gdy dziecko, którego dotyczy pozew, nie żyje. Pozew o zaprzeczenie ojcostwa jest również niemożliwy w sytuacji, kiedy dziecko zostało poczęte w wyniku procedury medycznej, na którą mąż matki wyraził zgodę. W przypadku spraw dotyczących uznania ojcostwa za naczelną wartość uchodzi dobro dziecka. Ze względu na to, by zapewnić dziecku prawną pomoc, wprowadzono krótkie terminy na ustalenie prawnych opiekunów dziecka.

Jak przebiega zaprzeczenie ojcostwa?

By zaprzeczenie ojcostwa było możliwe, osoba wnosząca pozew powinna udowodnić, że mąż matki nie jest biologicznym ojcem dziecka. Udowodnienie takie jest możliwe na podstawie testów DNA. Testy te są jedynym możliwym dowodem w zaprzeczeniu ojcostwa. W takim przypadku dopuszczalne są 2 możliwości, by ojcostwo potwierdzić lub zaprzeczyć. Strona wnosząca pozew o zaprzeczenie ojcostwa powinna na rozprawie zawnioskować o postanowienie sądu na przeprowadzenie badań DNA, które ustalają ojcostwo. Dopuszczalne jest również posłużenie się gotową opinią biegłych z badań DNA, które zostały przeprowadzone wcześniej. Skutkiem zaprzeczenia ojcostwa jest ustanie wzajemnych praw i obowiązków między ojcem oraz dzieckiem. Dotyczy to między innymi dziedziczenia, ale również nazwiska dziecka i praw rodzicielskich.

Opłaty i wymogi

W przypadku wniesienia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa konieczne są pewne opłaty. Osoba, która wnosi pozew, musi uiścić opłatę w wysokości 200 złotych od pozwu. Wpłata musi zostać dokonana w formie przelewu na konto bankowe sądu lub znaczka skarbowego. Kwotę należy uiścić w terminie wyznaczonym przez Sąd. Co więcej, przy wnoszeniu pozwu obowiązuje zaliczka, której wysokość ustalana jest przez Sąd. Podczas rozprawy możliwe jest powstanie także innych kosztów, które mogą być związane np. z przeprowadzeniem badań DNA. Jeśli osoba wnosząca pozew nie ma możliwości, by uiścić tę kwotę, może ona złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych. W takiej sytuacji niezbędne będzie załączenie odpowiednich dokumentów, które stanowią potwierdzenie jej trudnej sytuacji materialnej.
Pozew o zaprzeczenie ojcostwa powinien spełniać wymogi, które określono dla pism wszczynających postępowania. Należy w nim w poprawny sposób wskazać strony i ich dane, a także uzasadnić pozew i sformułować wnioski dowodowe.

Istnieje kilka okoliczności, które mogą również być wystarczającym dowodem na to, że w okresie poczęcia dziecka, małżonkowie żyli w rozłączeniu oraz niemożliwe jest to, by doszło między nimi do kontaktów cielesnych. Innym dowodem będzie również wykazanie, że mąż matki nie był w stanie obcować z nią np. ze względów zdrowotnych. W takiej sytuacji niekoniecznie wystarczające będzie samo przesłuchanie stron. Zazwyczaj potrzebne są również inne dowody.

Zobacz również artykuł: https://smadwokaci.pl/alimenty-na-dorosle-dziecko/.

Zaprzeczenie przez prokuratora

Udział prokuratora często kojarzy się z przestępstwem. Jego wzięcie udziału w sprawie nie oznacza jednak, że jakakolwiek strona jest podejrzewana o dokonanie przestępstwa. Jest ono natomiast równoznaczne jedynie ze skorzystaniem z należnych mu uprawnień.

Domniemany ojciec dziecka może złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa wyłącznie w określonym terminie. Po jego upływie jedyną możliwością, jaka mu pozostaje, jest złożenie wniosku do prokuratora o podjęcie sprawy w jego imieniu. Wniesienie pozwu przez prokuratora odbywa się wyłącznie na wniosek osób zainteresowanych. Wniesienie pozwu przez prokuratora nie jest jednoznaczne z wystąpieniem przeciwko matce lub ojcu. Prokurator w takiej sytuacji stoi na straży porządku oraz strzeże dobra dziecka. Jeśli prokurator stwierdzi, że ochrona interesu społecznego nie wymaga wszczęcia przez niego postępowania, nie podejmuje on działań. Aby mógł on wziąć udział w sprawie, konieczne jest wniesienie pozwu do prokuratury o zaprzeczenie ojcostwa. W dalszym kroku prokurator może wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa na wniosek osoby zainteresowanej, która pozew taki złożyła.

Podjęcie decyzji o wystąpieniu z pozwem zależy wyłącznie od indywidualnej oceny prokuratora. Nie istnieją instrumenty prawne, które zmuszają go do podjęcia określonej decyzji. Jest ona zależna wyłącznie od zaistniałych okoliczności, nie regulują jej przepisy prawne. Prokurator, decydując się na wystąpienie z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, powinien kierować się naczelną zasadą prawa rodzinnego. Jest to zasada dobra dziecka. Jej celem jest skuteczna ochrona jego praw. Decyzji prokuratora nie można zaskarżyć. Nie jest ona jednak niezmienna.

Nasza kancelaria adwokacka z Poznania gwarantuje Państwu usługi na najwyższym poziomie. Jesteśmy świadomi delikatności kwestii, z którymi Państwo do nas przychodzą. Dzięki temu możliwa będzie skuteczna walka o Państwa prawa.