Tajemnica handlowa i tajemnica przedsiębiorstwa – czym są i jak je chronić?

Prowadząc przedsiębiorstwo lub będąc zatrudnionym w jakimś miejscu, mogłeś się spotkać z terminem „tajemnica przedsiębiorstwa” lub „tajemnica handlowa”. Są one istotnym elementem działalności gospodarczych. Przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się, czym są, jakie są konsekwencje naruszenia tajemnicy handlowej lub przedsiębiorstwa.

Czy tajemnica przedsiębiorstwa i tajemnica handlowa to to samo?

Tak, tajemnica handlowa i tajemnica przedsiębiorstwa jest dokładnie tym samym, te terminy stosuje się zamiennie. Czym dokładnie jest taka tajemnica? Definicję znajdziemy w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Art. 11, ustęp 2 tej ustawy brzmi:

“Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.”

Od tego, czy rzeczywiście jakaś informacja jest tajemnicą przedsiębiorstwa, decyduje szczegółowe zbadanie takiej informacji. Nie wszystkie informacje o przedsiębiorstwie podchodzą pod tajemnice przedsiębiorstwa. To, czy tajemnica przedsiębiorstwa lub handlowa została naruszona i czy obowiązuje za nią odpowiedzialność karna, sprawdzane jest poprzez zweryfikowanie danych, które wyszły na jaw. Przedsiębiorca, wg tej ustawy to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które uczestniczą w działalności gospodarcze. Ta ustawa ma na celu szczególną ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, jeśli ktoś ją naruszy, podlega pod zasady odpowiedzialności karnej i cywilnej.

Sprawy o ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy przedsiębiorstwa zdarzają się coraz częściej. Ustalenie, co właściwie jest, a co nie jest tajemnicą przedsiębiorstwa może stwarzać pewne kłopoty. O naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa można mówić, kiedy informacje, które wyszły na jaw są poufne, to znaczy, że nawet w konkretnej branży są niełatwe do uzyskania. Kolejną cechą jest to, że taka informacja posiada pewną wartość gospodarczą oraz jest poddana odpowiednim działaniom w celu zachowania poufności.

Tajemnica handlowa – co grozi za jej naruszenie?

Za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa nakłada się sankcje na osobę, która się tego dopuściła. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji również zawiera informacje na ten temat. Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa jest czynem nieuczciwej konkurencji, a więc podlega tym samym zasadom. Przedsiębiorca, którego działalność został w ten sposób narażony może żądać od nieuczciwego konkurenta działań określonych w art. 18 tej ustawy. Te czynności to:

• zaniechanie niedozwolonych działań,
• usunięcie skutków niedozwolonych działań,
• złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,
• naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,
• wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,
• zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego.

Co jest również ważne w tym przypadku, to fakt, że w razie wydania wyroku o naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa, zagrożony przedsiębiorca może żądać podania takiej informacji do wiadomości publicznej. Dzieje się to na wniosek poszkodowanego, sąd określa w jaki sposób i w jakim zakresie może nastąpić. Należy to jednak uzasadnić. Ze względu na sposób dokonania naruszenia, wartość informacji, skutek jej naruszenia oraz prawdopodobieństwa, jakie występuje, że do naruszenia może dojść ponownie. Ważne jest jednak, że sposób i zakres podania takiej informacji o wyroku nie może w żadnym razie ujawniać tajemnicy przedsiębiorstwa.

Odszkodowanie dla przedsiębiorcy za ujawnienie informacji poufnych

Drugim bardzo ważnym aspektem jest fakt, że taki przedsiębiorca może też zażądać zasądzenia zapłaty odszkodowania za czyn ujawnienia lub naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Takie odszkodowanie nie może być wyższe niż wynagrodzenie, które w momencie jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z informacji, przez czas nie dłuższy niż do ustania stanu tajemnicy. Ta zasada obowiązuje, gdy pozwany udowodni parę aspektów swojego działania. Artykuł 18 wymienia te warunki :
pozwany w chwili wykorzystywania lub ujawniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa nie wiedział ani przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć, że informacje te pozyskano od osoby, która je wykorzystała lub ujawniła w okolicznościach określonych w art. 11 ust. 4;
uwzględnienie żądania, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, spowodowałoby dla pozwanego niewspółmierne szkody;
zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia nie narusza uzasadnionego interesu powoda.

Należy wspomnieć, że kary za pozyskanie informacji będących tajemnicą przedsiębiorstwa nie obowiązują, jeśli takie informacje zostały zdobyte z legalnego źródła i były dostępne szerszemu gronu.

Jakie informacje nie są tajemnicą przedsiębiorstwa?

Jak wspomniano wyżej, nie wszystkie informacje zaliczają się do tajemnicy przedsiębiorstwa. Po pierwsze, informacje powszechnie znane, czyli np. dostępne na stronie internetowej lub w prospektach informacyjnych przedsiębiorstwa. To samo dotyczy informacji, które mogą wywnioskować specjaliści z określonej branży, bez konieczności prowadzenia kompleksowych i trudnych badań. Można przez to rozumieć np. procesy, które są w literaturze danej dziedziny.

Po drugie, informacje, które ujawnił sam przedsiębiorca, na przykład przy staraniu się o uzyskanie praw własności przemysłowej. Takie prawa to między innymi prawa ochronne przyznawane na patenty, wzory przemysłowe czy użytkowe. Należy jednak wiedzieć, że pomimo iż te informacje nie zaliczają się do tajemnic przedsiębiorstwa, chronią je inne prawa własności przemysłowej. Dlatego nie wolno z nich bez przeszkód korzystać, są one niedostępne dla wszystkich.

Ważne jest jeszcze, że jeśli przedsiębiorca w żaden sposób nie chronił jakichś informacji, nie są one tajemnicą przedsiębiorstwa. Jeśli pracownicy lub klienci nie zobowiązali się do zachowania informacji w tajemnicy, nie można ich pociągnąć do odpowiedzialności. Dlatego nawet jeśli takie informacje byłyby powszechnie znane, miały wartość gospodarczą itp., ale przedsiębiorca nie podjął żadnych środków, aby je chronić – nie może powoływać się na naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa.

Dowiedz się, jak chronić swoje dobra osobiste: https://smadwokaci.pl/ochrona-dobr-osobistych/.

Tajemnica handlowa – jak ją chronić?

Każdy przedsiębiorca powinien podjąć pewne kroki, aby móc chronić swoje tajemnice przedsiębiorstwa. Jest to szczególnie ważne, z powodu faktu, że w przypadku braku ochrony, nie traktuje się ich jako tajemnice. Pierwszym krokiem do zapewnienia ochrony jest zidentyfikowanie informacji i wiedzy, które warto i powinno się chronić. Ważne jest również, w miarę upływu czasu i rozwoju przedsiębiorstwa, aby systematycznie aktualizować taki spis. Podstawową ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa jest zawieranie odpowiednich umów oraz klauzuli o zachowaniu poufności, a także o zakazie konkurencji. Należy zwrócić uwagę, czy określona informacja jest tajemnicą przedsiębiorstwa, czy może zaliczać się do ustawy o prawie autorskim. Jako firma możesz też chronić swoje znaki towarowe.

Proces w sądzie

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa to postępowanie toczące się zasadniczo jako postępowanie cywilne. Jest to “postępowanie sądowe dotyczące roszczeń z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy”. Podmiotem rozpoznającym takie czyny jest sąd cywilny. Nawet w przypadku, gdy proces postępowania karnego możliwy jest, aby orzec o odszkodowaniu lub innych środkach rekompensaty, nie jest to proces skierowany na dochodzenie roszczeń cywilnoprawnych.

Czy tajemnicę przedsiębiorstwa ogranicza czas?

Aby chronić poufne informacje, przedsiębiorców nie ogranicza już czas, ani zobowiązania do spełnienia szczególnych wymogów formalnych. Po nowelizacji ustawy nie ma górnego limitu czasowego. W poprzedniej wersji ustawy było to maksymalnie okres 3 lat po zakończeniu pracy. Pracownik zobowiązywał się do nieujawniania ani rozpowszechniania tajemnic przedsiębiorstwa. Aktualnie, tajemnice handlowe obowiązują i są chronione tak długo, aż nie staną się ogólnodostępne i powszechne.

Zobacz również artykuł: Prokurent spółki — na czym polega jego funkcja?