W celu zakupu własnego mieszkania lub domu, małżonkowie bardzo często decydują się na wspólny kredyt hipoteczny. Tego typu rozwiązanie jest zaciągane na wiele lat, stąd nie można wykluczyć, że w niektórych przypadkach dojdzie w międzyczasie do rozpadu pożycia małżeńskiego. Co więc dzieje się w sytuacji, gdy wcześniej zdecydowano się na zawiązanie umowy kredytowej? Co z kredytem po rozwodzie?
Z naszego artykułu dowiesz się, jakie są możliwe rozwiązania dla rozwodzących się małżonków, a także jak prawnie rozpatrywana jest tego typu sytuacja przez bank. Przeczytaj wpis, aby poznać więcej szczegółów.
Wraz z tym, jak związek małżeński dobiega końca, dochodzi również do rozwiązania wspólności majątkowej. Jest to równoznaczne z koniecznością podziału majątku wspólnego, co może odbyć się za porozumieniem byłych małżonków u notariusza, lub na drodze sądowej. W przypadku zawarcia umowy kredytowej bank nie będzie zainteresowany osobistymi relacjami między parą, która się rozstaje. W kontekście podziału majątku wspólnego oznacza to, że z chwilą przyznania kredytu, rozwód małżonków może jedynie stanowić podstawę do rozpoczęcia negocjacji z bankiem w sprawie modyfikacji warunków umowy, jednak nie zwalnia z obowiązku regularnej spłaty rat.
Dowiedz się także, czym jest unieważnienie małżeństwa w świetle prawa.
Warto wyjaśnić, czy okoliczności, w jakich doszło do rozpadu związku, mają jakieś znaczenie w kontekście spłaty zobowiązania. Jak wiadomo, byłym małżonkom zależy, aby spłatę kredytu hipotecznego rozwiązać w sprawiedliwy sposób. Stąd pojawia się pytanie, czy takie aspekty jak np. czas, w którym zostało zaciągnięte zobowiązanie, są istotne dla banku? Niżej wyjaśniamy.
Okoliczności rozwodu nie mają znaczenia przy spłacie kredytu, o ile postanowienia umowy kredytowej nie stanowią inaczej. W związku z tym małżonek, który odpowiada za rozpad pożycia małżeńskiego, nie będzie z automatu obarczony obowiązkiem uregulowania zobowiązania samodzielnie. Dla banku istotne jest, aby spłacać kredyt hipoteczny w równym stopniu przez obydwóch kredytobiorców i zachować w tym ciągłość.
Przeczytaj: Rozwód z orzeczeniem o winie
Jeśli zaistniała sytuacja, w której to jeden z małżonków zaciągnął kredyt mieszkaniowy przed zawarciem małżeństwa, wówczas odpowiada on za wszystkie zobowiązani związane ze spłatą kredytu. Jest on częścią tzw. własnego majątku. Co jednak warto podkreślić – Art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyraźnie wskazuje, że:
Art. 45. § 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.
§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.
§ 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego.
Wynika z tego, że w przypadku, gdy współmałżonek miał swój udział w spłacie raty kredytu hipotecznego, wówczas po rozwodzie może on domagać się zwrotu środków jako swojego wkładu w spłatę zadłużenia.
Rozwód a kredyt hipoteczny nie pozostawiają wątpliwości, że konieczne jest wybranie takiego rozwiązania, aby było ono dostosowane do aktualnej sytuacji, zgodne z warunkami umowy kredytowej i możliwościami kredytobiorców. Dlatego też w przepisach polskiego prawa dopuszcza się kilka rozwiązań, które regulują kwestię spłaty zobowiązania przez byłych małżonków. W dalszej części tekstu omawiamy, na jakich zasadach można uiszczać raty za kredyt hipoteczny po rozwodzie.
Często mowa jest o sytuacji, w której to wyłącznie jeden z kredytobiorców spłaca kredyt hipoteczny. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy jedna z osób decyduje się na przejęcie nieruchomości i równocześnie sprawuje w pojedynkę opiekę nad dzieckiem. W wyniku wzajemnego porozumienia byli małżonkowie mogą dogadać się, aby w takim układzie druga strona zwróciła swoją część osobie, która przejęła na siebie uiszczenie zobowiązania.
W praktyce wychodzi natomiast tak, że za zgodą banku i drugiego z małżonków, jeden z kredytobiorców przejmuje na siebie odpowiedzialność i spłaca kredyt hipoteczny samodzielnie. W tym celu niezbędne jest przygotowanie i podpisanie aneksu do umowy, co prowadzi z kolei do weryfikacji zdolności kredytowej. Co do zasady można wnioskować, że osoba decydująca się na przepisanie kredytu hipotecznego na siebie posiada taką zdolność. Mimo wszystko należy się jednak upewnić, czy będzie ona w stanie samodzielnie ponieść trud związany uregulowaniem takiego zobowiązania.
Mimo że wspólny kredyt hipoteczny oznacza, że zobowiązanie do spłaty również jest wspólne, za porozumieniem można podzielić kredyt hipoteczny między byłych małżonków. Oznacza to, że uiszczenie rat odbywa się wyłącznie w części, która przypada danej stronie. Jak podzielić mieszkanie z kredytem po rozwodzie? W ramach tego wymaga się podpisania aneksu do umowy kredytowej zawartej między kredytobiorcami a bankiem. Jeśli zdolność kredytowa każdej z osób, która ma zamiar w dalszym ciągu spłacać kredyt hipoteczny, wystarczy na przejęcie długu, istnieje spore prawdopodobieństwo, że bank będzie przychylny tej decyzji.
Co, gdy osoba przejmująca kredyt nie ma zdolności kredytowej? Istnieje rozwiązanie dla tej sytuacji, jakim jest znalezienie nowego współkredytobiorcy. Jeśli pojawia się problem, aby samodzielnie spłacać kredyt hipoteczny, wówczas dopuszczenie nowej osoby do umowy kredytu, jest możliwe. Należy poinformować, że dojdzie do zmiany podmiotowej w zakresie stron umowy kredytowej. Aby jednak udzielono zgody banku, trzeba wziąć również pod uwagę m.in. zdolność kredytową i pozostałe postanowienia zawarte już wcześniej na piśmie.
Dotychczasowi małżonkowie mają również możliwość, aby pozostać przy wspólnej spłacie kredytu hipotecznego na mieszkanie, w którym przebywa jeden z byłych partnerów. Tego typu rozwiązanie jest najbardziej klarowne i wymaga współpracy, stąd należy ustalić jasne zasady w zakresie odpowiedzialności, jaka spoczywa na obu osobach. Warto sporządzić pisemne porozumienie, które precyzuje warunki wspólnej spłaty kredytu. Aby wszystkie formalności zostały dopełnione, dobrze będzie również wybrać sposób monitorowania finansów, co pozwoli upewnić się, że każda ze stron terminowo reguluje spłatę comiesięcznej raty kredytu.
W sytuacji, gdy jeden z byłych małżonków nie wywiązuje się ze zobowiązań zawartych w umowie kredytowej, wówczas można zastosować tzw. roszczenie regresowe. Upoważnia ono do ubiegania się w sądzie o zwrot pieniędzy, które miały zostać przeznaczone na spłatę kredytu hipotecznego.
Rozwiedzione pary mogą zastanawiać się, czy istnieje opcja wynajmowania mieszkania, które jest obciążone spłatą kredytu hipotecznego. Nasuwa się więc pytanie: co z kredytem po rozwodzie, jeśli w planach jest wynajem nieruchomości? Polskie ustawodawstwo przewiduje taką możliwość, szczególnie gdy nie ma opcji na samodzielną spłatę rat kredytowych przez jednego z byłych małżonków, a ponadto do umowy kredytowej nie może dołączyć nowy kredytobiorca. Właśnie m.in. w takich okolicznościach dopuszcza się, aby na okres przejściowy wynająć nieruchomość osobie trzeciej, zakładając, że kwota wynajmu pokryje raty kredytu i inne koszty związane z utrzymaniem lokalu.
W przypadku rozwodu alternatywnym rozwiązaniem będzie także sprzedaż wspólnej nieruchomości i pokrycie rat kredytowych z pozyskanych w ten sposób środków – szczególnie, gdy dotychczasowi małżonkowie nie są rodzicami, nie chcą dalej zajmować mieszkania i zależy im na szybkiej spłacie kredytu. Warto również podkreślić, że jeśli zaciągnięto kredyt, a w międzyczasie dochodzi do rozwodu i w planach jest sprzedaż nieruchomości, wówczas należy dokładnie przeanalizować sytuację na rynku. Bez takiego rozeznania może się okazać, że kwota ze sprzedaż nieruchomości nie pokryje całości zadłużenia i konieczne będzie spłacenie reszty zaciągniętego zobowiązania.
W takiej sytuacji nie dość, że oboje małżonkowie zostaną bez mieszkania, to dodatkowo nie uwolnią się od kredytu i jego spłaty. Dlatego też w przypadku, gdy sprzedaż mieszkania okazuje się nieopłacalna, lepszym rozwiązaniem będzie jego wynajęcie. Innym scenariuszem jest również sprzedaż mieszkania w dalszym ciągu obciążonego kredytem. W celu uregulowaniu kwestii formalnych należy znaleźć nabywcę, który będzie świadomy sytuacji i ją zaakceptuje, decydując się tym samym na przejęcie długu i regulowanie opłat. W następnej kolejności należy rzecz jasna porozumieć się z bankiem i podpisać odpowiednio skonstruowaną umowę, dzięki czemu rozwiedziona para nie będzie już zobowiązana do płacenia rat kredytowych.
W przypadku byłych małżonków można liczyć na różne rozwiązania, które regulują kwestię tego, kto i na jakich zasadach będzie spłacał kredyt hipoteczny. Wariant wybrany przez rozwiedzioną parę musi jednak zależeć od kilku czynników, w tym m.in. zdolności kredytowej, czy zapisów zawartych w umowie kredytowej. Dla banku nie ma znaczenia osobista sytuacja i relacje między małżeństwem – istotne jest, aby podtrzymać ciągłość w regulowaniu zobowiązania, a ponadto należy informować o zmianach i nie pozostawiać wątpliwości, na kim aktualnie spoczywa obowiązek spłacania kredytu hipotecznego. Ważne jest również, że mimo obciążenia nim nieruchomości, byli partnerzy, mają możliwość wynajmu lub sprzedaży mieszkania.
Przeczytaj także: Rozwód za porozumieniem stron – ile kosztuje rozwód za porozumieniem stron?
