PESEL UKR, a uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy

W związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie, do Polski wjechało wielu obywateli Ukrainy. Osoby, które przybyły na terytorium RP w związku z wojną, otrzymały tzw. PESEL UKR, który potwierdza ich prawo do legalnego pobytu w Polsce.

W jaki sposób obywatele Ukrainy posiadający ten status mogą zatem uzyskać zezwolenia na pobyt czasowy? Wyjaśniamy aktualne regulacje, w których zrozumieniu może pomóc doświadczony prawnik do spraw cudzoziemców z Poznania.

Czym dokładnie jest PESEL UKR?

PESEL ze statusem UKR to urzędowe poświadczenie posiadania uprawnienia do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz uprawnień towarzyszących, które wynikają z przepisów tzw. ustawy specjalnej. Dotyczy to m.in. legalnego dostępu do rynku pracy czy opieki medycznej.

Podstawę prawną stanowi ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

• Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy, jeżeli obywatel Ukrainy przybył legalnie do Polski w okresie od 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania, jego pobyt uznaje się za legalny do dnia 4 marca 2026 r.
• Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego w Polsce przez matkę objętą tym statusem (o ile dziecko nie jest obywatelem UE).
• Przepisy (art. 2 ust. 1a oraz art. 8 pkt 24a lit. d ustawy o ewidencji ludności) precyzują, że w rejestrze PESEL gromadzone są dane o statusie cudzoziemca oznaczonym jako „UKR”.

Warto zaznaczyć, że w ramach zapewnionej ochrony czasowej, obywatele Ukrainy mają zagwarantowany legalny pobyt i dostęp do rynku pracy na terenie RP do 4 marca 2026 roku.

Jakie zezwolenie na pobyt czasowy można uzyskać, posiadając PESEL UKR?

Obywatel Ukrainy, który wjechał do Polski w związku z konfliktem zbrojnym i otrzymał PESEL UKR, ma możliwość ubiegania się o pobyt czasowy (już od 1 marca 2023 roku).

Warunkiem jest zamiar przebywania w Polsce przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Możliwość ta jest jednak uzależniona od celu pobytu. Jeśli potrzebujesz indywidualnej analizy Twojej sytuacji, skontaktuj się z naszą kancelarią adwokacką z Poznania.

Wnioskowanie bez zrzekania się statusu UKR

Obywatele Ukrainy mogą ubiegać się o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy przez Urząd Wojewódzki bez konieczności zrzekania się PESELU UKR, jeśli celem ich pobytu jest:

• wykonywanie pracy,
• prowadzenie działalności gospodarczej,
• wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (tzw. Blue Card),
• pobyt z członkiem rodziny w rozumieniu art. 158 ustawy o cudzoziemcach (np. małżonek obywatela RP),
• pobyt z członkiem rodziny w rozumieniu art. 159 ustawy o cudzoziemcach (tzw. inne łączenie rodzin).

Bardzo ważne: Udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy na powyższych zasadach oznacza jednoczesną utratę uprawnień wynikających z ustawy specjalnej (czyli statusu UKR i ochrony czasowej).

Inne cele pobytu a status UKR

Sytuacja wygląda inaczej, jeśli obywatel Ukrainy posiada PESEL UKR, ale podstawą jego wniosku o pobyt czasowy są inne okoliczności.

Dotyczy to na przykład celu pobytu takiego jak:

• studia,
• pobyt z dorosłym dzieckiem, które jest cudzoziemcem i posiada zezwolenie na pobyt,
• pobyt z dorosłym dzieckiem będącym obywatelem Polski.

W takich przypadkach nie jest możliwe złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt „bezpośrednio”. Zgodnie z obecnymi regulacjami, cudzoziemiec musi najpierw zrzec się numeru PESEL ze statusem UKR.

Dopiero po rezygnacji ze statusu ochrony czasowej może niezwłocznie złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy w odpowiednim Urzędzie Wojewódzkim.

Jak zrzec się statusu UKR?

Aby zrezygnować ze statusu, konieczne jest złożenie pisemnego oświadczenia na odpowiednim formularzu. Oświadczenie składa się w urzędzie gminy lub miasta, który nadał dany numer PESEL.

Należy również pamiętać, że status UKR traci się automatycznie w przypadku opuszczenia terytorium Polski na okres przekraczający 30 dni.

Artykuł powstał przy współpracy merytorycznej z Magdaleną Czyczyłą.