Prowadzenie działalności gospodarczej jest powszechnym wyborem zawodowym dla wielu osób. Jest to podstawowe prawo, które każdy obywatel może realizować. Jednak w niektórych przypadkach to prawo może zostać ograniczone lub całkowicie wyłączone. W takiej sytuacji muszą zaistnieć odpowiednie przesłanki, które będą podstawą do tego zakazu. Z tego artykułu dowiesz się, kiedy i w stosunku do kogo możliwy jest zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej to ważna instytucja prawna, której głównym celem jest ochrona interesów wierzycieli oraz zapewnienie uczciwości w obrocie gospodarczym. Stanowi on skuteczne narzędzie przeciwdziałania nieuczciwym praktykom osób prowadzących działalność gospodarczą – zarówno na własny rachunek, jak i w ramach spółki cywilnej czy pełniących funkcje zarządcze w spółkach handlowych.
Orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej może potrwać do nawet 10 lat, w zależności od stopnia zawinienia oraz skutków, jakie wywołały działania osoby prowadzącej działalność. W praktyce oznacza to, że osoba objęta zakazem nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek, w ramach spółki cywilnej, ani pełnić funkcji zarządczych w spółkach handlowych.
Warto podkreślić, że zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie wyklucza możliwości podjęcia pracy na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych. Osoba, wobec której orzeczono zakaz, może więc nadal być aktywna zawodowo, o ile nie wiąże się to z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeśli jednak chciałaby ponownie rozpocząć prowadzenie działalności, konieczne będzie uzyskanie zgody sądu, który wydał orzeczenie zakazu prowadzenia działalności.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej ma za zadanie zabezpieczać przed łamaniem prawa prowadzenia działalności gospodarczej. Dzieje się tak poprzez nałożenie odpowiednich konsekwencji na nieuczciwych przedsiębiorców, którzy mogą narażać swoich kontrahentów na niemożność zaspokojenia należności. O jakich konsekwencjach mowa? Orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej może prowadzić do wykluczenia z obrotu gospodarczego nawet na okres 10 lat.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może wynikać z orzeczenia sądu karnego. W kodeksie karnym zostały ujęte zapisy m.in. o zakazie zajmowania określonych stanowisk, wykonywania określonych zawodów lub właśnie zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej. W tym ostatnim przypadku sąd musi skonkretyzować rodzaj działalności gospodarczej, jakiej dotyczyć będzie zakaz. Nie jest więc możliwe, żeby sąd orzekł jedynie zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, bez dokładniejszego sprecyzowania czego ma dotyczyć.
Poznaj szczegółowe informacje i dowiedz się, jak wygląda powiększenie kapitału spółki.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej sąd może również orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w przypadku skazania za przestępstwo, popełnione w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, jeśli dalsze jej funkcjonowanie oznaczałoby zagrażanie istotnym dobrom chronionym prawem. Takie postępowanie może nastąpić również w przypadku, kiedy sprawca nie posiadał formalnie zgłoszonej działalności gospodarczej.
Innym przypadkiem, kiedy jest możliwe otrzymanie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, jest wystąpienie przyczyn związanych z ustawą Prawo upadłościowe.
Sprawdź też, czym jest wrogie przejęcie spółki.
Zgodnie z przepisami ustawy Prawo upadłościowe, sąd ma możliwość orzeczenia o odebraniu prawa do prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej, oraz zakazu pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia, dla osoby, która z własnej winy:
Przeczytaj także: Zawieszenie spółki z o.o. – uchwała o zawieszeniu działalności spółki
Najczęściej taki wniosek składany jest przez wierzycieli, którzy nie mogą odzyskać pieniędzy od dłużnika. Jednak samo złożenie wniosku nie spowoduje nałożenia zakazu na przedsiębiorcę. W takiej sytuacji od wierzyciela będzie musiał wykazać przed sądem przesłanki orzeczenia zakazu prowadzenia działalności. Nie tylko wierzyciele mogą wystąpić o nałożenie zakazu. Taki wniosek może zostać zgłoszony również przez syndyka, nadzorcę sądowego, zarządcy przymusowego, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także prokurator.
Prokurator będzie pełnić szczególną funkcję zwłaszcza w przypadku, kiedy wobec przedsiębiorcy wszczęto postępowanie karne. Może tak się stać np., kiedy prowadzona działalność działa w sposób niezgodny z prawem. Np. poprzez oszustwa, wyłudzenia, czy nawet pranie brudnych pieniędzy. Takie przypadki zgłasza prokuratura poprzez wystąpienie z zakazem.
Dwa ostatnie organy, które mogą wnieść do sądu wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, to Urząd Skarbowy i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Do takich sytuacji może dojść w przypadku, kiedy przedsiębiorca zalega z uregulowaniem podatków lub składek na ubezpieczenie.
Na mocy artykułu 373 ustawy Prawo upadłościowe, skutki nałożenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na przedsiębiorcę obejmują:
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej ma bardzo szeroki zakres. Oznacza to, że osoba, która wcześniej była przedsiębiorcą, może jedynie pracować na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych.
Trwanie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej zależy od wielu czynników m.in. od stopnia winy przedsiębiorcy, skutki podejmowanych działań, poziomu obniżenia wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego, a także rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli.
Dowiedz się także, kim jest zarządca sukcesyjny i jakie ma kompetencje!
Tak, w tym przypadku zakaz obowiązuje. Zakaz prowadzenia działalności obejmuje zakaz pełnienia funkcji reprezentacyjnej dla wszelkiego rodzaju przedsiębiorców, czyli w tym także członek zarządu. Taka osoba nie może pełnić funkcji członka zarządu spółki partnerskiej, z ograniczoną odpowiedzialnością czy także spółdzielni.
Dodatkowo, taki zakaz nie tylko obowiązuje w przypadku członka zarządu, ale także funkcji pełnomocnika. Mowa tu zarówno o prokurze, pełnomocnictwie, które zostało udzielone przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą poprzez wpis do CEIDG, jak i pełnomocnictwie udzielonym przez tzw. Zgromadzenie Wspólników (np. w celu wykonania określonej czynności).
Należy także pamiętać, że zakaz prowadzenia działalności obejmuje również pełnienie funkcji kontrolnych. Do takich funkcji zalicza się pełnienie funkcji członka Rady Nadzorczej lub komisji rewizyjnej w spółce z o.o., spółce akcyjnej i spółdzielni.
W toku postępowania upadłościowego sąd może zdecydować o nałożeniu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli dłużnik nie wywiązuje się z obowiązków wynikających z prawa upadłościowego, takich jak złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie czy utrudnianie przebiegu postępowania upadłościowego. Zakaz ten może być również orzeczony w przypadku popełnienia przestępstw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, np. fałszowania dokumentów czy działania na szkodę wierzycieli.
Wnioski o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej mogą składać różne podmioty i powinien być złożony zgodnie z przepisami prawa upadłościowego – sąd ma obowiązek rozpatrzyć go w określonym terminie. Po wydaniu orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej osoba nim objęta otrzymuje stosowną informację w postaci elektronicznej, a także zostaje wpisana do rejestru osób, wobec których orzeczono zakaz prowadzenia działalności. Dzięki temu wierzyciele i inni uczestnicy obrotu gospodarczego mogą zweryfikować, czy dana osoba nie została pozbawiona prawa prowadzenia działalności gospodarczej.
Dowiedz się również, jak wygląda likwidacja spółki komandytowej oraz jak przebiega wrogie przejęcie.
