Ostatnio poruszyłem kwestię czym jest dług i jakie kroki podjąć w pierwszej kolejności, aby dochodzić należnego roszczenia. W następnych tekstach skupię się na trybach sądowego dochodzenia należności, czyli na tym, jak ściągnąć dług czy też jak odzyskać pieniądze od dłużnika. Przeanalizuję kolejne procedury oraz przedstawię ich efektywność, zaczynając od postępowania nakazowego.
Ten tryb postępowania określony został w Kodeksie postępowania cywilnego w art. 4841- 497. Co do zasady: przewidziany jest dla roszczeń pieniężnych, albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Nas w tym momencie będzie interesowało zastosowanie przedmiotowego trybu do roszczeń pieniężnych a więc głównie takich, których przedmiotem jest dochodzenie niezapłaconych długów. Jest więc to odpowiedź na to, jak odzyskać dług od osoby prywatnej, ale nie tylko.
Aby możliwym było wszczęcie postępowania nakazowego niezbędnym jest umieszczenie w pozwie pisemnego wniosku o rozpoznanie sprawy w ten sposób. Dodatkowo żądanie musi być udowodnione dołączonym do pozwu:
Istnieje także możliwość wydania nakazu zapłaty w tym trybie, w innych wypadkach, ale aktualnie pozostaną one poza obszarem rozważań.
Z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej najistotniejsze znaczenie ma druga z wymienionych przesłanek – zaakceptowany przez dłużnika rachunek. Przyjmuje się, że funkcję tę wypełnia podpisana przez uprawnioną osobę faktura. Choć w orzecznictwie sądów istnieje również pogląd, zgodnie z którym podstawą do wydania nakazu zapłaty jest też niepodpisana faktura, jeżeli wierzyciel został upoważniony przez dłużnika do wystawiania faktur bez podpisu (SN z dnia 23.02.2006 r., II CSK 131/05).
Szczególną cechą nakazu zapłaty jest to, że z chwilą wydania stanowi on tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania klauzuli wykonalności. Oznacza to, że po uzyskaniu nakazu zapłaty wierzyciel może domagać się zabezpieczenia długu na majątku dłużnika pomimo tego, że formalnie postępowanie nie zostało prawomocnie zakończone. Dłużnik ma jeszcze bowiem możliwość wniesienia zarzutów, czy ewentualnie apelacji od późniejszego wyroku. Jednakże już sam nakaz zapłaty umożliwia wierzycielowi np. zabezpieczenie dochodzonego długu na środkach zgromadzonych przez dłużnika na rachunku bankowym tak, aby po ewentualnym zakończeniu postępowania móc od razu zaspokoić swoje roszczenie, bez obawy, że w toku procesu nieuczciwy dłużnik pozbędzie się majątku, z którego można spłacić dług.
Zobacz również: Ochrona dóbr osobistych – co należy wiedzieć?
Do innych zalet postępowania nakazowego należy to, iż postępowanie to ze względu na maksymalne ograniczenie postępowania dowodowego jest najszybszym sposobem, jak ściągnąć dług.
Kolejną bardzo istotna zaletą jest fakt, iż wszczęcie tego postępowania jest znacznie tańsze od wszczęcia postępowania zwyczajnego. Zgodnie bowiem z art. 19 ust. 2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych od pozwu w postępowaniu nakazowym pobiera się czwartą część opłaty. Przykładowo, co do zasady, w trybie zwyczajnym opłata od pozwu wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, czyli, mówiąc najprościej, jeśli dochodzimy zapłaty długu w wysokości 10 000 zł, opłata od wniesienia pozwu wynosi 500 zł. Natomiast w przypadku gdy pozew wnosimy w postępowaniu nakazowym opłata ta wyniesie ¼ z 500 zł czyli 125 zł.
Co więcej, opłaty w tym postępowaniu są tak skonstruowane, aby „zniechęcać” dłużników do kwestionowania np. podpisanych przez nich faktur. Na podstawie art. 19 ust 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jeżeli dłużnik, kwestionując zasadność nakazu zapłaty, wnosi zarzuty od tego nakazu musi zapłacić ¾ części opłaty od pozwu. Jest to rozwiązanie wyjątkowe, gdyż co do zasady w innych trybach postępowania nie pobiera się opłaty od pisma strony pozwanej, kwestionującego zasadność zgłaszanych roszczeń. W ten sposób wiadomo już, jak odzyskać pieniądze od dłużnika. Głównym celem tego rozwiązania jest przeciwdziałanie sytuacjom, w których dłużnicy, którzy de facto uznali dług, podpisując fakturę, w celu jak najdłuższego odwlekania momentu zapłaty wnoszą zarzuty przedłużając tym samym postępowanie i wydanie prawomocnego wyroku.
Ze względu na opisane powyżej zalety tego postępowania warto zabezpieczać się przed niesolidnymi dłużnikami poprzez posiadanie podpisanych przez nich faktur. Taki dokument jest jedną z odpowiedzi na pytanie „Jak odzyskać dług od dłużnika?”.
W kolejnym artykule odniosę się do sytuacji jak dochodzić roszczeń, w sytuacji gdy nie posiadamy podpisanej przez dłużnika faktury.
