Internet obecnie staje się nie tylko źródłem wielu korzyści, ale także zagrożeń. Pozorna anonimowość panująca w sieci sprawia, że niektórzy oszuści upodobali sobie to miejsce do dokonywania czynów zabronionych. To z kolei prowadzi do sytuacji, w której przestępstwo komputerowe dotyka coraz większej liczby użytkowników. Internetowi oszuści wykazują się ponadto większą kreatywnością i coraz częściej wynajdują różnego rodzaju sposoby na zrealizowanie swojego celu.
Przestępczość komputerowa początkowo stanowiła problem raczej marginalny, jednak od początku była związana z rozwojem nowoczesnych technologii, a komputery stały się narzędziem do popełniania czynów zabronionych. Znane już czyny zabronione możliwe były do wykonania w nowej formie. Sytuacja ta sprawiła, że zaistniała konieczność nowych regulacji prawnych, związanych z przestępczością komputerową, które tworzone były przez różnego rodzaju organizacje światowe. Regulacje dotyczące przestępstw możliwych do popełnienia za pośrednictwem komputera zostały wskazane m.in. w traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W regulacjach zawarto przestępstwa, które stanowią priorytet dla krajów europejskich. Przestępstwa komputerowe znalazły się w przepisach obok innych przestępstw takich, jak terroryzm czy korupcja oraz handel ludźmi. Rozwijająca się technologia przyczyniła się również do powstania specjalnych wydziałów zajmujących się głównie zwalczaniem cyberprzestępczości.
Komputer staje się coraz bardziej niezbędnym przedmiotem w naszym codziennym życiu. Ze względu na częste jego używanie do przestępstw, pojawił się nowy ich rodzaj — przestępstwa komputerowe. Przestępstwa komputerowe to pospolita nazwa wszystkich przestępstw, w przypadku których narzędziem służącym do ich dokonania jest komputer. Próby regulacji kwestii związanych z przestępczością komputerową podjęła także Rada Europy. Zgodnie z konwencją z 23 listopada 2001 r. przestępstwem komputerowym są działania takie, jak fałszerstwo komputerowe, oszustwo komputerowe, przestępstwo związane z charakterem informacji, które zawarto w systemie informatycznym, a także przestępstwa związane z naruszaniem praw autorskich i praw pokrewnych.
Z kolei według Unii Europejskiej przestępstwo komputerowe stanowi np. działanie wymierzone przeciwko poufności, integralności danych. Wyróżnia się przestępstwa klasyczne, stanowiące zwykłe przestępstwa, jednak których dokonano przy użyciu komputera, przestępstwa dotyczące zawartości gromadzonej na komputerach, a także przestępstwa, które związane są z naruszeniem praw autorskich oraz praw pokrewnych. Swoją definicję komputerowej przestępczości stworzyła również Organizacja Narodów Zjednoczonych, wyróżniając przestępstwa komputerowe w sensie wąskim oraz szerokim. W szerokim sensie według definicji ONZ przestępstwa komputerowe to wszystkie nielegalne działania, dotyczące systemów lub sieci komputerowych. W sensie wąskim natomiast przestępczość komputerową stanowią działania dokonane za pośrednictwem operacji elektronicznych. Działania te są wymierzone przeciwko bezpieczeństwu systemów komputerowych oraz danych.
Zobacz również: Co grozi za posiadanie narkotyków?
Istotną rolę w kwestii przestępstw komputerowych odgrywają przepisy karne. W Kodeksie Karnym przepisy dotyczące przestępstw komputerowych znajdują się w kilku rozdziałach, nie zostały one bowiem stypizowane w ramach jednego rozdziału, który zawierałby wyłącznie tego typu przestępstwa. Regulacje prawne dotyczące oszustwa w sieci znajdują się w rozdziałach dotyczących przestępstw przeciwko ochronie informacji, przestępstw przeciwko mieniu, przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu, przestępstw przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, a także przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów.
Jednym z najbardziej popularnych oszustw w sieci są oszustwa na aukcjach internetowych. Przestępstwo to dotyczy niewywiązania się ze zobowiązań, które wynikają z umowy sprzedaży. Popularność tego rodzaju oszustw wynika najprawdopodobniej z łatwości ich dokonania. Cały proceder polega na wystawieniu danego przedmiotu na aukcji. Klient następnie płaci za wystawiony na aukcji przedmiot, który nigdy nie dociera do kupującego lub dociera przedmiot inny niż zamówiony. Tego rodzaju czyn stanowi oszustwo. Oszustwo zostało stypizowane w art. 286 Kodeksu Karnego. Zgodnie z nim:
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Jeżeli jest to przestępstwo mniejszej wagi, możliwe kary dla sprawcy to grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.
Jeśli padniemy ofiarą oszustwa, należy pamiętać o tym, by fakt ten zgłosić na Policję. Nawet jeżeli wysokość szkody nie jest bardzo wysoka, warto przestępstwo komputerowe zgłosić. Bardzo często okazuje się, że przestępca działał na masową skalę, a poszkodowanych osób jest dużo więcej. Każda kolejna osoba może wnieść dowody, które przyczynią się do ukarania sprawcy przestępstwa.
Zobacz również: Obrona konieczna, przekroczenie granicy obrony koniecznej
Oszustwo w Internecie nie jest jednak tym samym, co kradzież. Jakie ma to konsekwencje dla oszukanych osób? W przypadku kradzieży obowiązują określone progi wartości przedmiotu sprawy. W zależności od wartości mówi się, że sprawca popełnia przestępstwo lub wykroczenie. Często zdarza się, że faktyczna kwota, na którą dokonano oszustw internetowych, jest dużo większa niż kwota zdobyta od pojedynczej ofiary. Internetowi przestępcy bardzo często dokonują wielu drobniejszych czynów ze względu na większą trudność ich wykrycia.
Do przestępstw komputerowych przeciwko ochronie informacji zalicza się między innymi hacking komputerowy. Rozumie się go jako włamanie do komputera oraz kradzież danych. Zakazane jest uzyskiwanie informacji przez osobę, która nie jest do tego upoważniona. Niedozwolone są zatem działania takie, jak uszkadzanie i usuwanie zapisu informacji, a także utrudnienie osobom upoważnionym zapoznania się z ich zapisem. Karze podlega także przekazywanie informacji, które nie są dla danej osoby przeznaczone. Niektóre z krajów wprost wymieniają hacking jako przestępstwo. Do krajów tych należą między innymi Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Dania, Szwecja czy Holandia.
Karze na mocy Kodeksu Karnego podlega również podsłuch komputerowy. Uregulowania jego dotyczące zawarto w artykule 267 § 2 Kodeksu Karnego. Osoby, które weszły w posiadanie informacji za pośrednictwem urządzeń podsłuchowych, podlegają karze na mocy wymienionego przepisu. Nie jest przy tym ważny rodzaj urządzenia, jakiego użyto do podsłuchiwania, a także cel założenia podsłuchu. Jeśli sprawca danego czynu dodatkowo ujawni i przekaże dalej informacje, w których posiadane bezprawnie wszedł, grozi mu odpowiedzialność karna na mocy innych przepisów, np. przekazania danych stanowiących tajemnicę służbową. Jeżeli natomiast sprawca zniszczy informacje, będzie odpowiadał na mocy art. 268 § 2 K.K. Za tego typu czyny grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.
Przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu jest sprowadzeniem niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia wielu osób. Tego typu przestępstwem jest także uniemożliwienie poprawnego przesyłania istotnych danych, np. dotyczących obiektów bankowych czy wojskowych. Jeśli następstwem powyższych czynności jest śmierć człowieka, sprawcy przestępstwa grozi kara pozbawienia wolności od 2 do 12 lat.
Częste przestępstwa, do których wykorzystuje się komputer, to przestępstwa przeciwko mieniu. Do przestępstw tych zalicza się między innymi kradzież cudzego programu komputerowego. Czyn ten został ujęty w art. 278 § 2 k.k. Program komputerowy, mimo że nie jest rzeczą ruchomą, może stanowić przedmiot majątkowych praw autorskich. Zabronione na mocy prawa autorskiego jest także kopiowanie cudzych programów komputerowych. Jeżeli sprawca uczynił sobie z piractwa komputerowego źródło dochodów lub działał w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, przewidziana kara wynosi do 3 lat pozbawienia wolności.
Phishing jest jedną z form przestępstw komputerowych, która polega na podszywaniu się pod inne osoby czy instytucje w celu wyłudzenia poufnych danych. Wiadomości związane z phishingiem pochodzą zazwyczaj z instytucji takich jak banki. W mailach tych prosi się o podjęcie działania związanego z aktualizacją danych czy zmianą hasła. Po kliknięciu określonego linku jesteśmy przekierowywani na fałszywą stronę. Podanie na niej informacji grozi kradzieżą. Przestępstwo phishingu zostało stypizowane w artykule 287 Kodeksu Karnego. Ten rodzaj przestępstwa może wiązać się z karą pozbawienia wolności wynoszącą od 3 miesięcy do 5 lat. Jeśli dany czyn charakteryzuje się niewielką szkodliwością, możliwe jest uwzględnienie okoliczności łagodzących, które mogą wpłynąć na zmniejszenie wymiaru kary.
Poza osobami indywidualnymi oszustwa w sieci mogą dotknąć także przedsiębiorców. Jednym z najczęściej popełnianych przestępstw, dotyczących przedsiębiorców, jest kradzież tajemnicy przedsiębiorstwa. Regulacje dotyczące tego przestępstwa znajdują się w Kodeksie Karnym, a także w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Przedsiębiorcy mogą zetknąć się także z celowym niszczeniem posiadanych przez nich danych. Ze względu na przestępczość komputerową zagrożone są również dane osób, które znajdują się w posiadaniu przedsiębiorców. Zdarza się, że przestępstwa komputerowe prowadzą do utraty baz informacji, które tworzone były przez cały czas funkcjonowania przedsiębiorstwa. Należy zwrócić również uwagę, że przedsiębiorcy, którzy zawiadują danymi, mają obowiązek odpowiedniego ich zabezpieczenia. Zakres ich obowiązków wynika z ustawy o ochronie danych osobowych.
Hmmmm bardzo ciekawe. Może najwyższa pora bym porozumiał się w tej sprawie z zaprzyjaźnionym mi prawnikiem