Wypadek w pracy to zdarzenie, które jest nagłe i spowodowane przyczyną zewnętrzną. Występuje w związku z pracą i może powodować uraz lub śmierć. Odszkodowanie za wypadek w pracy ma na celu naprawienie wyrządzonych szkód i urazów. O odszkodowaniu możemy mówić w przypadku, gdy daną osobę zatrudniono na podstawie umowy o pracę.
Aby można było mówić o wypadku przy pracy, zdarzenie to musi nastąpić podczas wykonywania zwykłych czynności lub poleceń przełożonych. Pracownik wykonuje je w związku z zajmowanym stanowiskiem i należą do jego obowiązków. Mogą być wykonywane w czasie pracy, ale również w godzinach nadliczbowych lub przed formalnym rozpoczęciem pracy. Wypadek w pracy ma miejsce również wtedy, kiedy pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy między siedzibą a miejscem wykonywania obowiązku. Za wypadek przy pracy mogą uchodzić zarówno zdarzenia mniej poważne (np. skręcenie kostki), jak i śmierć pracownika.
Przesłanką, która umożliwia ubieganie się o odszkodowanie za wypadek w pracy, jest wystąpienie u pracownika stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbek stały nie daje szans na poprawę sytuacji zdrowotnej, natomiast uszczerbek długotrwały to taki, który powoduje zmniejszenie sprawności organizmu na czas, który przekracza 6 miesięcy. Naruszenie sprawności w przypadku uszczerbku długotrwałego może ulec poprawie. Uszczerbek na zdrowiu ocenia lekarz lub komisja lekarska, natomiast o przyznaniu odszkodowania decyduje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. ZUS przyznaje odszkodowanie w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.Jeżeli ZUS odmówi nam przyznania odszkodowania, od tej decyzji możemy się odwołać. Odwołanie należy wnieść pisemnie w ciągu miesiąca od dnia doręczenia nam decyzji.
Analizując kwestie takie, jak odszkodowanie za wypadek w pracy, należy wziąć pod uwagę podstawę prawną ich dotyczącą. Jest to Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wypadki w pracy dzielimy na śmiertelne, ciężkie i lekkie. Jeśli w wyniku tego samego zdarzenia wypadkowi uległy co najmniej 2 osoby, wtedy możemy mówić o wypadku zbiorowym.
Na równi z wypadkami w pracy traktuje się również wypadki, które miały miejsce podczas podróży służbowej, a także szkoleń. Wyjątkiem jest sytuacja, w której postępowanie pracownika nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań. Podobnie jak wypadki w pracy traktuje się również sytuacje, w których pracownik wykonuje zadania zlecone przez organizacje związkowe, które działają u pracodawcy.
Pracownik może ulec wypadkowi również w drodze do pracy lub z pracy. Dotyczy to sytuacji, w której nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia, lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Regulacje te zostały zawarte w artykule 57 b Ustawy z 7 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Jeśli natomiast doszło do naruszenia ciągłości, a przerwa była życiowo uzasadniona, dane zdarzenie również będzie można uznać za wypadek w pracy. Podobna sytuacja ma miejsce, jeśli droga wybrana przez poszkodowanego nie była najkrótsza, lecz najdogodniejsza komunikacyjnie. Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy osobie poszkodowanej nie przysługuje jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu, ale wynagrodzenie za 33 lub 15 dni niezdolności do pracy. Okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy bada pracodawca. Po ich wskazaniu sporządza się kartę wypadku w drodze do/z pracy.
Aby uzyskać odszkodowanie za wypadek w pracy, należy go zgłosić pracodawcy jak najszybciej. Nie zawarto jednak dokładnych regulacji, kiedy dane zgłoszenie powinno nastąpić. Roszczenia przedawniają się po 3 latach od zdarzenia. W ciągu 10 lat od powstania uszczerbku można dochodzić jedynie odszkodowań w procesie cywilnym. Zdarzenie zawsze należy zgłosić pracodawcy, u którego było się zatrudnionym w momencie wystąpienia wypadku.
Sprawdź artykuł: Błąd medyczny — jak go udowodnić i uzyskać odszkodowanie?
Przyczyny oraz okoliczności wypadku w pracy bada zespół powypadkowy. Zespół ten powołuje pracodawca. W jego skład wchodzi pracownik BHP oraz społeczny inspektor pracy. Protokół powypadkowy sporządza zespół w ciągu 14 dni od zawiadomienia o wypadku. Pracodawca musi go zatwierdzić maksymalnie w ciągu 5 dni. Od orzeczenia zespołu pracownik może odwołać się do sądu pracy.
Odszkodowanie za wypadek w pracy nie przysługuje, jeśli był on efektem działań takich, jak rażące niedbalstwo czy naruszenie przepisów, które dotyczą ochrony zdrowia lub życia. W takich przypadkach osoba, która uległa wypadkowi nie dostanie odszkodowania. Prawo do odszkodowania traci również ten, kto doprowadził do wypadku na przykład pod wpływem substancji odurzających.
W przypadku ubiegania się o odszkodowanie za wypadek w pracy jego koszty pokrywa Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz pracodawca. Wynika to z przepisów o prawie ubezpieczeniowym i ubezpieczeniach społecznych. Koszty ubezpieczenia pokrywa jednak w głównej mierze właśnie ZUS.
Odszkodowanie, które przyznaje ZUS, jest limitowane do wysokości, które określa ustawa. Aby je uzyskać, wymagane jest jedynie stwierdzenie, że poszkodowany nie jest wyłącznie winny zaistniałemu wypadkowi oraz że wypadek ten faktycznie można zakwalifikować jako wypadek w pracy. W przypadku, gdy świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie pokryje kosztów leczenia, możemy zgłosić się o odszkodowanie do pracodawcy. Jeśli pracodawca ma wykupione prywatne ubezpieczenie, bardzo często odpowiada również jego ubezpieczyciel. O odszkodowanie od pracodawcy można ubiegać się jednak dopiero w sytuacji, gdy odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie pokryło całej szkody.
Odszkodowanie od pracodawcy nie jest limitowane przepisami wskazanymi w ustawie. Jeśli poszkodowany domaga się świadczenia od pracodawcy, należy wziąć pod uwagę, że jeśli pracodawca nie ponosi winy, może to oznaczać brak odszkodowania. Odszkodowanie od pracodawcy reguluje prawo cywilne. Przysługiwać może mu między innymi odszkodowanie jednorazowe (regulowane w artykule 444 Kodeksu Cywilnego), zadośćuczynienie w przypadku krzywdy niemajątkowej, (art. 445 KC) oraz renta (art. 444 KC). Kodeks cywilny nie przewiduje limitu odszkodowania, które z kolei narzuca ustawa.
Pracownik, który doznał wypadku w pracy, może ubiegać się m.in. o wypłatę zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Inne przysługujące mu opcje to zasiłek wyrównawczy, jednorazowe odszkodowanie za wypadek w pracy. Możliwe jest także ubieganie się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę szkoleniową, a także dodatek pielęgnacyjny.
Zasiłek chorobowy wynosi równowartość pensji brutto, podobnie jak świadczenie rehabilitacyjne. Jeśli ze względu na wypadek, któremu uległ pracownik, wynagrodzenie ulega zmniejszeniu, przysługuje mu dodatek wyrównawczy. Jego celem jest zlikwidowanie zaistniałej różnicy. Odszkodowanie za wypadek w pracy może przysługiwać także członkom rodziny pracownika, jeśli zmarł on w wyniku wypadku przy pracy. W takim przypadku rodzina może ubiegać się również o rentę rodzinną.
Jeśli zamierzasz uzyskać odszkodowanie, istnieje kilka niezbędnych kroków, które musisz podjąć. Pierwszym z nich jest zgłoszenie wypadku pracodawcy, o czym wspomnieliśmy już wcześniej. Jeśli stan zdrowia pozwala na zgłoszenie wypadku, powinna tego dokonać sama osoba poszkodowana. O wypadku należy powiadomić przełożonego lub odpowiednie instytucje, które reprezentują firmę, w której poszkodowany pracuje. Dalszy krok to sporządzenie protokołu powypadkowego. Zazwyczaj wypełnia go pracodawca już po ustaleniu przyczyn i okoliczności wypadku. Protokół można wypełnić w terminie 14 dni od zawiadomienia. Należy sporządzić go w 3 egzemplarzach: dla osoby poszkodowanej, pracodawcy, a także dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Podczas sporządzania protokołu należy ustalić, czy zdarzenie, któremu uległ poszkodowany, może zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. By było to możliwe, musi spełnić warunki zawarte w artykule 3, ustęp 1. Należą do nich: ulegnięcie wypadkowi podczas wykonywania zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, a także wykonywanie czynności na rzecz pracodawcy czy pozostawanie pracownika do dyspozycji pracodawcy między siedzibą pracodawcy a miejscem wynikania obowiązku wynikającego z wykonywania pracy. Następnym krokiem będzie zgłoszenie roszczeń, których zamierzamy się domagać.
W dalszej kolejności powinniśmy zgłosić wniosek o świadczenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub do pracodawcy (płatnika składek). Podstawą we wniosku powinna być dokumentacja, z której powinno wynikać, że dane zdarzenie faktycznie było wypadkiem przy pracy. Do niezbędnych dokumentów zalicza się również protokół powypadkowy i zaświadczenie o stanie zdrowia. Często wymagane są również: karta informacyjna z udzielenia pierwszej pomocy, wyjaśnienia dotyczące szkoleń BHP, a także oświadczenie osoby, której poszkodowany zgłosić wypadek.
W przypadku wypadku komunikacyjnego istotne są również informacje o prowadzeniu dochodzenia przez policję, numer rejestracyjny pojazdu i personalia uczestników wypadku. Możemy również zostać poproszeni o wskazanie rodzaju umowy, na mocy której zostaliśmy zatrudnieni oraz wskazanie informacji dotyczących wypłacania składek. Jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdzi braki w wymienionych dokumentach, może odmówić przyjęcia wniosku. W takim celu protokół zostanie zwrócony w celu jego uzupełnienia.
Po wykonaniu wszystkich tych działań powinniśmy oczekiwać na decyzję dotyczącą przyznania świadczenia.
Nasza kancelaria adwokacka z Poznania posiada wykwalifikowanych specjalistów z zakresu prawa pracy. Dzięki temu możliwa będzie walka o Państwa uprawnienia dotyczące uzyskania należnego odszkodowania. Oferujemy profesjonalne podejście i pomoc prawną na najwyższym poziomie.
