Z dniem 14 marca 2024 r. w życie wchodzą przepisy dotyczące przepadku pojazdów za jazdę pod wpływem alkoholu. Celem naszego artykułu jest przedstawienie podstawowych informacji oraz uporządkowanie wiedzy w tym zakresie.
Zgodnie z wprowadzonym artykułem 44b Kodeksu Karnego (dalej: K.K.):
§ 1. W wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym.
§ 2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy albo po popełnieniu przestępstwa sprawca zbył, darował lub ukrył podlegający przepadkowi pojazd, orzeka się przepadek równowartości pojazdu. Za równowartość pojazdu uznaje się wartość pojazdu określoną w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo, a w razie braku polisy – średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego, przy uwzględnieniu marki, modelu, roku produkcji, typu nadwozia, rodzaju napędu i silnika, pojemności lub mocy silnika oraz przybliżonego przebiegu, pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na podstawie dostępnych danych, bez powoływania w tym celu biegłego.
§ 3. Jeżeli ustalenie średniej wartości rynkowej pojazdu odpowiadającego pojazdowi, o którym mowa w § 1, w sposób określony w § 2 nie jest możliwe ze względu na szczególne cechy tego pojazdu, zasięga się opinii biegłego.
§ 4. Przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu określonego w § 2 nie orzeka się, jeżeli sprawca prowadził niestanowiący jego własności pojazd mechaniczny wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takim wypadku sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
§ 5. Przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu nie orzeka się, jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego jest niemożliwe lub niecelowe z uwagi na jego utratę przez sprawcę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie.
Na podstawie art. 178 § 3 K.K.:
W razie skazania, o którym mowa w § 1 lub 1a, sąd może orzec przepadek, o którym mowa w art. 44b, a orzeka go, jeżeli zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była wyższa niż 1 promil we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia.
Natomiast zgodnie z dodanym art. 178a § 5 K.K.:
Sąd orzeka przepadek, o którym mowa w art. 44b, w razie popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 4, chyba że zawartość alkoholu w organizmie sprawcy przestępstwa określonego w § 1 była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia. Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Wobec powyższego stwierdzić należy, iż Sąd może orzec przepadek pojazdu w następujących sytuacjach:
Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173 § 1 lub 2, art. 174 lub art. 177 § 1 (są to przestępstwa związane ze spowodowaniem wypadku w ruchu lądowym) znajdując się w stanie nietrzeźwości, ale poniżej 1 promila we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia lub spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający po popełnieniu wyżej wskazanych czynów.
Sąd jest natomiast zobowiązany orzec przepadek pojazdu w następujących sytuacjach:
Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173 § 1 lub 2, art. 174 lub art. 177 § 1 (są to przestępstwa związane ze spowodowaniem wypadku w ruchu lądowym) znajdując się w stanie nietrzeźwości, ale powyżej 1 promila we krwi lub 0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu, albo stężenie alkoholu wzrastało i prowadziło do takiego stężenia- w sytuacji natomiast gdy sprawca wypadku znajdował się pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia lub spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający po popełnieniu wyżej wskazanych czynów sąd nie ma obowiązku orzeczenia przepadku, może to jedynie uczynić fakultatywnie
Skazując sprawcę, który prowadził pojazd mechaniczny w ruchu lądowym będąc wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, art. 174, art. 177 lub art. 355 § 2 popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo.
Skazując sprawcę, który prowadził pojazd mechaniczny w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości mając powyżej 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo stężenie alkoholu wzrastało i prowadziło do takiego stężenia.
Sąd nie będzie miał możliwości orzeczenia przepadku, gdy kierowca prowadził pojazd, którego nie jest właścicielem, wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz swojego pracodawcy. W takim przypadku sąd orzeknie obligatoryjnie nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości od 5 000 zł, ale nie więcej niż 100 000 zł.
Sąd nie orzeknie przepadku pojazdu ani jego równowartości także wtedy, gdy jest to niemożliwe lub niecelowe z uwagi na utratę pojazdu, jego zniszczenie lub znaczne uszkodzenie.
Jeżeli potrzebujesz bardziej szczegółowych informacji lub pomocy w ocenie Twojej sytuacji prawnej, skontaktuj się z naszym zespołem w celu znalezienia rozwiązania i udzielenia ewentualnej pomocy.
